GELENEKLERİN KÖKENİ; AŞURE ve ORUÇ

                                    

Hepimizin severek tükettiği aşurenin yapılmasındaki asıl amaç nedir?

Peki Ramazan ayında tuttuğumuz orucun kökeni nereye dayanır?

Aşura Orucu

Semavi dinlerde oruç, Kur’an-ı Kerim’de de bahsedildiği gibi İslamiyetten önceki ümmetlere de farz kılınmıştı ancak İslamiyette ramazan orucunun farz kılınması hicretin ikinci yılına denk gelmektedir. Lakin bundan önce de Araplarda oruç tutma geleneği vardı ve buna Aşura orucu denilirdi. Kökeni Hz. Nuh’a hatta Hz. Adem’e kadar götürülür. 

Hz. Musa, Yahudileri Firavunun zulmünden kurtardığı gün oruç tutmakla görevlendirmiştir. Bu görüş batılı tarihçilerin benimsediği bir görüştür yani bunu Yahudi geleneği olarak lanse ederler. Ancak  Sami kökenli halkların İslamiyetten önce de oruç tuttuğunu biliyoruz hatta Cahiliye Araplarının Aşura gününde oruç tuttuğu bilinmektedir. Peygamber efendimizin 4. Kuşaktan dedesi Kusayy b. Kilab’ın ve hatta  Kureyş’in (Kureyş Kabilesinin Atası) oruç tuttuğu bilinmektedir. 

(Buhariye göre) Hz.Ayşe şöyle söylemiştir. “Aşura cahiliye devrinde oruç tutulan gündü ve Hz. Muhammet’te buna uyardı. Lakin Medine’de Ramazan orucu farz kılınınca Hz.Muhammet, Aşura orucunu isteğe bıraktı.”  Yani günümüzde Muharrem ayının  9-10-11. Günleri tutulan oruçlar isteğe bağlıdır. 

Yahudiler, Firavun zulmünden kurtuldukları gün ile Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturduğu günün aynı gün olduğunu kabul edip oruç kültürünün kendilerine ait olduğunu iddia ederler ancak Hz. Muhammet, Yahudilere “Biz Musa’ya sizden daha layıkız” deyip Medine’de olan Yahudi kabilelerle anlaşmazlık yaşar,  onları yalanlar ve hatta onları Medine’den kovarlar. Tabi Kovmanın tek sebebi bu değildir. Yahudiler Bedir, Uhud ve Hendek savaşlarında casusluk da yapmışlardır ve Arapların ticari faaliyetlerini engellemişlerdir.

Peygamberimiz döneminde Muharrem ayında aşure yapmak, kına yakmak, tören yapmak, bayramlaşmak gibi fiiller hakkında sahih bir rivayet ya da hadis bulunmamaktadır! Peki nereden geldi aşure gerçekten anlatılan gibi Hz. Nuh tufandan kurtulunca bakliyatları katık edip aşure mi yaptı?  Bu anlayış rivayetten ibarettir ve kesin değildir.

Şu an günümüzde olan bir çok saçma gelenek gibi bunu da Emeviler uydurdu bizde kandık bunun sebebine gelecek olursak çok acıdır maalesef…

Kerbela olayını bir çoğumuz biliyordur. Hz. Hüseyin’in öldürülmesi olayıdır. Emeviler bunu unutturmak için Muharrem ayını bayram havasında geçirip düğünler yaptılar, panayırlar düzenlediler, çeşitli tatlılar yaparak halkı uyuttular. Aşure buradan gelen bir tatlıdır ya da acıdır siz karar verin.

Aşurenin Türk mutfağına girmesi de Osmanlı döneminde olmuştur. Osmanlı Saray mutfağında sevilen bir tatlıdır.